Η ψυχαναλυτική πλευρά της κατάθλιψης
Γνωστοί, φίλοι, μέλη της οικογένειας μας, ακόμα και εσείς, έχετε περάσει ή θα περάσετε από κάποια μορφή κατάθλιψης. Και ναι, η κατάθλιψη- αν και τον όρο αυτό τον χρησιμοποιούμε στην καθημερινότητα μας πολύ συχνά- κρύβει πίσω του θεωρίες και μελέτες, ορισμούς και διαχωρισμούς, που κάνουν τη χρήση του όρου περίπλοκη. Ο πιο σημαντικός διαχωρισμός είναι αυτός που διαφοροποιεί την κατάθλιψη βαριάς μορφής (μανιοκατάθλιψη) από αυτή της καθημερινής, πιο ελαφριάς κατάθλιψης.
Λόγω της οικονομικής κατάστασης που βρίσκεται όχι μόνο η χώρα μας, αλλά και σχεδόν όλος ο κόσμος, τα περιστατικά της «καθημερινής» κατάθλιψης αυξάνονται. Ο κόσμος νιώθει πιο ευάλωτος, πιο απροστάτευτος και όλα φαντάζουν δύσκολα και μάταια. Είναι όμως αυτή η κρίση ο λόγος των αυξανόμενων περιστατικών ή είναι απλά η αφορμή;
Η απώλεια ενός ανθρώπου που ήταν μέρος της ζωής μας- είτε η απώλεια αυτή είναι ο θάνατος ή ένας χωρισμός ή ακόμα και ο αποχωρισμός ενός παιδιού που πάει για σπουδές- η απώλεια ενός αγαπημένου αντικειμένου ή μίας ιδέας, ενός ιδανικού, προκαλεί και τρέφει το αίσθημα της θλίψης- το δεύτερο συνθετικό του όρου κατάθλιψη. Εμείς οι άνθρωποι επενδύουμε μέρος του εαυτού μας και σε άλλους ανθρώπους και σε στα ιδανικά μας και ταυτόχρονα τα εσωτερικεύουμε και τα κάνουμε μέρος του δικού μας είναι, μέρος του Εγώ μας. Συνεπώς η απώλεια αυτών των ανθρώπων και αυτών των ιδανικών φαντάζει και βιώνεται ως απώλεια μέρους του εαυτού μας. Και αυτή είναι με λίγα λόγια η θεωρία του Φρόϋντ για την κατάθλιψη. Συνεπώς η οικονομικής ασφάλεια που είχαμε σαν λαός και το ιδανικό συστήματος που πιστεύαμε πως υπήρχε και μας εξυπηρετούσε χάθηκε, και μαζί με αυτή την απώλεια επήλθε η απώλεια άλλων ιδανικών που είχαμε. Αυτό δημιουργεί προβλήματα μέσα στην οικογενειακή, κοινωνική και επαγγελματική μας ζωή τα οποία συμβάλλουν και ενδυναμώνουν τη θλίψη, την κατάθλιψη.
Την ίδια στιγμή που αυτό το σύστημα μας απογοήτευσε, και την ίδια στιγμή που νιώθουμε ότι αυτή η χώρα και η οικονομία της όχι μόνο δεν μας προστάτευσε αλλά μας προκάλεσε τόσο άγχος και αγωνία, τόσο πόνο και προβλήματα, συνεχίζει να είναι μια χώρα, μία κοινωνία την οποία αγαπούμε, είμαστε μέρος και μέλος της και βλέπουμε και αναγνωρίζουμε τα τόσα καλά που μας έχει προσφέρει. Αυτή η αμφιθυμία μας προκαλεί κατάθλιψη: το να συνυπάρχουν έντονα αρνητικά και θετικά συναισθήματα για ένα άτομο ή μια ιδέα προκαλεί ενοχές και θλίψη. Περιληπτικά αυτή είναι η θεωρία της ψυχαναλύτριαςΜέλανι Κλάιν.
Τι σημαίνει όμως καταθλιπτική συμπεριφορά και πως μπορούμε να καταλάβουμε αν κάποιο μέλος της οικογένειας μας ή ένας φίλος μας χρειάζεται στήριξη και βοήθεια; Σε γενικές γραμμές τα κύρια σημάδια της καταθλιπτικής συμπεριφοράς είναι η έλλειψη κινήτρου, η αδιαφορία για τη δουλειά, την κοινωνικοποίηση και τους φίλους, μια μονότονη συμπεριφορά, η έλλειψη αυτοπεποίθησης, ακόμη και η αυτοτιμωρία.
Και η λύση δεν θα βρεθεί με το να πιέζουν τον εαυτό τους να κοινωνικοποιηθούν και να δραστηριοποιηθούν. Αυτό θα βοηθήσει για λίγο καιρό: θα ξεχαστούν για λίγη ώρα και θα περάσουν καλά, μπορεί και να νιώσουν καλύτερα. Το πρόβλημα όμως δεν λύνετε, είναι ακόμα εκεί και όσο το καταπιέζουμε, χωρίς να το αντιμετωπίζουμε, δυναμώνει και μεγαλώνει, πνιγόμαστε σε ένα ποτήρι νερό. Η ουσιαστική λύση είναι μόνο μια και αυτή είναι η αντιμετώπιση της πηγής της κατάθλιψης. Οι ειλικρινείς συζητήσεις με τον εαυτό μας είναι πολύ σημαντικές στην εύρεση του τι μας προκαλεί την κατάθλιψη. Βοήθεια μπορούν να προσφέρουν αγαπημένα άτομα στα οποία μπορούμε να μιλήσουμε και να μοιραστούμε όσα μας απασχολούν αλλά η επαγγελματική βοήθεια από ένα ψυχολόγο ή ψυχοθεραπευτή μπορεί να επιφέρει καλύτερα και πιο ουσιώδες αποτέλεσμα.
Συνεπώς η θεραπεία όχι μόνο της κατάθλιψης αλλά και του άγχους και τόσων άλλων καθημερινών προβλημάτων είναι η γνώση του τι τα προκαλεί, η συνειδητοποίηση της πηγής τους και η αντιμετώπιση αυτών.
Μαρίσια Σιβιτανίδου
Ψυχαναλυτική Ψυχοθεραπεύτρια
BSc Ψυχολογία
MA Θεωρίες της Ψυχανάλυσης
Εκπαιδευόμενο Μέλος της Κυπριακής Εταιρείας Ψυχαναλυτικής Ψυχοθεραπείας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου