ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΛΛΟΓΕΣ ΤΟΥ
Το Βυζαντινό Μουσείο της Ιεράς Μητρόπολης Πάφου ιδρύθηκε με πρωτοβουλία του Πανιερώτατου Μητροπολίτη Πάφου κ.κ. Χρυσοστόμου και την ενεργό βοήθεια του Ηγουμένου Χρυσορροϊατίσσης κ. Διονυσίου. Αρχικά είχε στεγαστεί στην οικία Πιλαβάκη στην οδό 25ης Μαρτίου από το 1983 μέχρι και το 1989. Έκτοτε στεγάζεται σε ιδιόκτητο οίκημα της Μητρόπολης, συνεχόμενο με το Μητροπολιτικό Μέγαρο Πάφου στις οδούς Αγίου Θεοδώρου και Ανδρέου Ιωάννου.
Στόχος της ίδρυσης του Μουσείου αυτού είναι η διάσωση, προστασία, προβολή και επιστημονική αξιοποίηση ανεκτίμητων θησαυρών βυζαντινής τέχνης που βρίσκονταν κατάσπαρτοισε όλες σχεδόν τις ενορίες της Μητρόπολης Πάφου. Η έκθεσή τους σε ένα ενιαίο μουσειακό χώρο δίνει την ευκαιρία στον επισκέπτη να γνωρίσει εύκολα τη βυζαντινή κληρονομιά της Πάφου, και έχει να παίξει κάποιο ρόλο στην παιδεία.
ΕΙΚΟΝΕΣ
Η μεγαλύτερη και αξιολογότερη συλλογή του μουσείου είναι οι εικόνες, των οποίων ο αριθμός υπερβαίνει τις εκατόν. Το μουσείο φιλοξενεί την παλαιότερη μέχρι σήμερα γνωστή φορητή εικόνα που διασώθηκε στην Κύπρο. Πρόκειται για την εικόνα της αγίας Μαρίνας σε στάση δέησης και πλαισιωμένη από σκηνές του μαρτυρίου της. Η εικόνα αυτή ανάγεται στην περίοδο των εικονομαχικών ερίδων και μπορεί να χρονολογηθεί στον 7ο ή τον 8ο αιώνα. Η κυρίως συλλογή των υπολοίπων εικόνων εκτείνεται από το 12ο μέχρι και το 19ο αιώνα με αξιόλογα δείγματα από κάθε χρονολογική περίοδο. Η πλειοψηφία των παλαιοτέρων εικόνων είναι καθαρά βυζαντινής τεχνικής και αισθητικής σύλληψης. Μια σειρά εικόνων φέρουν δυτικά δάνεια, κυρίως από τη διεθνή γοτθική τεχνοτροπία και την ιταλική αναγέννηση του 15ου και του 16ου αιώνα. Άλλες φέρουν στοιχεία από το μπαρόκ και το ροκοκό στους 17ο, 18ο και 19ο αιώνες.
ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΕΣ
Προέρχονται από ερειπωμένες εκκλησίες. Η διαφύλαξή τους στο μουσείο της Μητρόπολης κρίθηκε αναγκαία, ώστε να μη μένουν εκτεθειμένες στις καιρικές συνθήκες. Το κυριότερο σύνολο χρονολογείται γύρω στο 1100 και προέρχεται από τα ερείπια του βυζαντινού ναού του Αγίου Θεοδώρου στη Χούλου. Μια άλλη τμηματική τοιχογραφία με κεφαλή αδιάγνωστου αγίου προέρχεται από το ναό της άλλοτε μονής της Χρυσολάκουρνας έξω από τη Στένη. Είναι του 16ου αιώνα.
ΞΥΛΟΓΛΥΠΤΑ
Τα δείγματα ξυλογλυπτικής που εκτίθενται στο μουσείο είναι λίγα. Είναι κυρίως τμήματα εικονοστασίων, όπως Βημόθυρα, Εσταυρωμένοι και λυπηρά, καθώς επίσης και ένα προσκυνητάριο του 19ου αιώνα. Δείγματα μικρογλυπτικής του 18ου και 19ου αιώνα είναι διάφοροι σταυροί ευλογίας και αγιασμού που αποτελούν τον πυρήνα σταυρών από μέταλλο, σμάλτο και πολύτιμους λίθους.
ΜΕΤΑΛΛΟΤΕΧΝΙΑ
Το μουσείο διαθέτει μια αξιόλογη συλλογή ειδών εκκλησιαστικής μεταλλοτεχνίας που καλύπτει ένα χρονολογικό και καλλιτεχνικό φάσμα τεσσάρων αιώνων (Ι7ος - 20ός αι.). Κύρια θέση σ' αυτή τη συλλογή κατέχουν τα καλύμματα δύο παλαίτυπων Ευαγγελίων του 1604, του 1745 (πάνω σε Ευαγγέλιο του 1768) και του 1838 (πάνω σε Ευαγγέλιο του 1803), διάφορες μίτρες του18ου και 19ου αιώνα, λειψανοθήκη του 1850, δισκοπότηρο του 1796, θυμιατός του 19ου αιώνα, καθώς και πόρπες και άλλα είδη αργυροχρυσοχοίας με συρματερό, σμάλτινο, χαρακτό και από πολύτιμους λίθους διάκοσμο, όπως σταυροί ευλογίας και αγιασμού, πόρπες, εγκόλπια και επιστήθιοι σταυροί. Ξεχωριστή θέση μεταξύ των ποιμαντορικών ράβδων κατέχει εκείνη του Μητροπολίτη Εφέσου Μελετίου του 1764.
ΑΜΦΙΑ ΚΑΙ ΕΙΔΗ ΚΕΝΤΗΤΙΚΗΣ
Η συλλογή των αμφίων και της εκκλησιαστικής κεντητικής εκτίθεται στην ανατολική πτέρυγα. Υπάρχουν κυρίως χρυσοκέντητα άμφια αρχιερατικής στολής του 18ου και του 190υ αιώνα (Σάκκοι, φελόνια, επιγονάτια, μίτρες, επιμανίκια, επιτραχήλια, ωμοφόρια, ζώνες, ένα διακονικό με το ωράριο και τις χειρίδες του και ο μανδύας του Μητροπολίτη Γενναδίου (1953 - 1973) του οποίου τα χρυσοκέντητα πώματα καιπόλοι είναι παλαιότερα. Η συλλογή της χρυσοκεντητικής πλαισιώνεται από ένα μεγάλο χρυσοκέντητο επιτάφιο του 19ου αιώνα.
ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΑ
Η συλλογή των χειρογράφων καλύπτει με λιγοστά εκθέματα ένα διάστημα από το 1462
μέχρι το 19ο αιώνα. Περιλαμβάνει ένα Ευαγγέλιο του 1462, ένα Υμνολόγιο του 15ου
αιώνα, δυο μουσικά χειρόγραφα του 1773 και του 19ου αιώνα, δύο Νομοκάνονες του 180υ αιώνα, δύο φιρμάνια του 1853 και το ΑΡΜΕΝΟΠΟΥΛΟΥ ΠΡΟΧΕΙΡΟΝ ΝΟΜΩΝτου 18ου
αιώνα.
ΠΑΛΑΙΤΥΠΑ ΒΙΒΛΙΑ
Τα παλαίτυπα βιβλία, που εκτίθενται στο μουσείο είναι τρία Ευαγγέλια: ένα του 1604, ένα του 1768 (με αργυρεπίχρυσο κάλυμμα του 1745) και ένα του 1803 (με αργυρεπίχρυσο κάλυμμα του 1838).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου